Prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka zależy od wielu czynników, a jednym z bardziej istotnych jest odpowiedni sposób odżywiania. Ma ono znaczenie nie tylko w przypadku osób zdrowych, ale również chorych, w tym na nowotwory. Warto pamiętać, że chemioterapia niszczy komórki nowotworowe, ale zarazem niekorzystnie wpływa na komórki zdrowe i stąd występowanie różnorodnych skutków ubocznych. Zwrócenie uwagi na właściwe żywienie podczas chemioterapii pozwala częściowo zminimalizować przykre objawy, a jednocześnie wzmacnia organizm i pomaga w dochodzeniu do zdrowia.
Znaczenie właściwej diety podczas chemioterapii
Leczenie onkologiczne zazwyczaj wiąże się z występowaniem przykrych dolegliwości, które powodują zaburzenia apetytu u pacjentów. Pojawiające się nudności, wymioty, jadłowstręt, biegunki bądź zaparcia są niezwykle uciążliwe, a jednocześnie cały organizm jest wręcz wycieńczony chorobą. W konsekwencji wielu pacjentów zaczyna unikać jedzenia, a tym samym jeszcze bardziej się osłabia. Lekarze zgodnie twierdzą, że właściwe odżywianie podczas chemioterapii jest jednym z podstawowych elementów stymulujących układ immunologiczny, poprawiających ogólny stan organizmu, zapobiegających powstawaniu niedoborów witamin i składników mineralnych i zmniejszających dotkliwość skutków ubocznych, a w konsekwencji odpowiednia dieta ma pozytywny wpływ na lepsze rokowania w leczeniu.
Żywienie w chemioterapii - zalecenia
Dieta w chemioterapii powinna być przede wszystkim lekkostrawna i wysokobiałkowa, ale jednocześnie ściśle dopasowana do stopnia zaawansowania nowotworu. Duże znaczenie ma również miejsce występowania guza, inne dolegliwości oraz samopoczucie pacjenta. Osoby chore powinny skonsultować się lekarzem oraz dietetykiem klinicznym specjalizującym się w kwestiach żywienia w chorobie. W przypadku nasilonych efektów ubocznych bądź trudności z samodzielnym odżywianiem, co ma miejsce przy nowotworach układu pokarmowego, będzie konieczne nie tylko wyeliminowanie z codziennej diety produktów wzmacniających owe dolegliwości, ale także wprowadzenie pokarmów o konsystencji papkowatej i płynnej.
Właściwe żywienie podczas chemioterapii ma na celu dostarczenie odpowiedniej ilości płynów, pełnowartościowego białka, dobrej jakości tłuszczów, witamin i składników mineralnych:
- Dieta przy wymiotach, nudnościach i biegunkach
Tego typu objawy mogą doprowadzić do szybkiej utraty płynów i elektrolitów, a w konsekwencji do odwodnienia organizmu. Dlatego kluczowe będzie picie dużej ilości płynów, nawet do 3 litrów, z tym że bardzo małymi łyczkami. Również pokarmy stałe należy spożywać powoli i w niewielkich dawkach, najlepiej 4-5 razy dziennie. Korzystnie działa delikatny sok jabłkowy albo winogronowy, najlepiej bez dodatku cukru, a także buliony i galaretki. Osoby, które nie mają problemów z przełykaniem i gryzieniem mogą również jeść płatki śniadaniowe, tosty, sucharki bądź krakersy. - Dieta przy utracie apetytu i smaku
W tym przypadku także zaleca się jeść mniejsze ilości, ale częściej. Pomocne okazuje się powolne ssanie cukierków o smaku miętowym albo eukaliptusowym, ewentualnie żucie gumy bezcukrowej. W porozumieniu z dietetykiem można stosować określone preparaty wzmacniające apetyt. - Dieta przy problemach z połykaniem pokarmu
Najbardziej optymalne będą produkty w stanie zawiesistym, płynnym albo w formie puree. Dobrym pomysłem okazują się gotowe posiłki dla niemowląt.
Produkty niewskazane w żywieniu podczas chemioterapii
Kluczowy będzie stan zaawansowania choroby oraz lokalizacja guza, natomiast niektóre produkty należy całkowicie wyeliminować z diety. Są to przede wszystkim:
- Potrawy wyjątkowo tłuste, wzdymające i bardzo słodkie.
- Produkty smażone i wędzone.
- Ostre przyprawy.
- Napoje gazowane, alkohol i kawa.
- Posiłki zbyt zimne albo za gorące.
- W wielu przypadkach także kwaśne owoce, soki i orzechy.