Chemioterapia oraz radioterapia, czyli jedne z metod leczenia choroby nowotworowej wiążą się z wieloma skutkami ubocznymi. Podczas naświetleń głowy i szyi może dojść do powstania owrzodzeń w jamie ustnej i gardle. Owrzodzenia to ubytki skóry lub błony śluzowej. Na skutek ich obecności może dojść do zakażenia wirusami, drożdżami i bakteriami w jamie ustnej. Z kolei podawana chemioterapia może przyczynić się do suchości w ustach i podrażnień skóry. W konsekwencji prowadząc do krwawień. Dolegliwości związane z napromienianiem (pieczenie w jamie ustnej i gardle, trudności w połykaniu oraz ból) występują bardzo często i zaczynają nasilać się przeważnie w 2. 3. tygodniu radioterapii (z największym nasileniem pod koniec leczenia). Mogą się utrzymywać jeszcze kilka tygodni po zakończonym leczeniu. Każdy chory z nowotworem regionu głowy i szyi wymaga wsparcia leczenia żywieniowego. Wyniszczenie nowotworowe organizmu obejmuje nawet 80% chorych z tym rozpoznaniem.
Suchość i rany w jamie ustnej mogą znacząco wpłynąć na stan odżywienia organizmu w konsekwencji utraty masy ciała (zarówno beztłuszczowej jak i tłuszczowej). By pokarmy nie podrażniały ust możesz poprosić lekarza o leki i/lub udać się do dietetyka klinicznego, który specjalizuje się w onkologii.
Co możesz zrobić w przypadku bólu gardła i jamy ustnej?
- Spożywać pokarmy w postaci miękkiej. Zapewni to nie podrażnianie bolesnych miejsc i złagodzi proces konsumpcji pożywienia.
- Starać się komponować posiłki tak by w jak najmniejszej ilości znalazła się jak największa ilość kalorii i białek.
By połączyć pkt 1. i 2. należy spożywać wszelkiego rodzaju musy, przeciery, koktajle mleczne, zupy krem, soki, ziemniaki puree, śmietany, kefiry, galaretki, miękkie twarożki, pasty. Najlepiej jeść małą łyżeczką lub pić przez słomkę. Do potraw tych staraj się dodawać pełnotłuste mleko, starty żółty ser, przetarte, ugotowane żółtko. Zabieg ten zwiększy kaloryczność potrawy.
- Moczyć jedzenie. Zabieg ten służy zmiękczeniu jedzenia. By jednocześnie zwiększyć kaloryczność potrawy, mocz ją w tłustym mleku lub słodzonej herbacie. Każdy kęs należy popijać, lub lekko namaczać w płynie.
Przykładem może być namoczenie bułki czy płatków w pełnotłustym mleku. Pieczywo możesz również moczyć w żółtku jaj, a potem delikatnie podsmażyć na patelni teflonowej. Z kolei ryż i makarony możesz moczyć dłużej w sosie.
- Nie wszystkie napoje są wskazane. Uwaga na soki i inne produkty owocowe ze względu na obecność kwasów owocowych. Mogą podrażniać śluzówkę i nasilać ból zmian objętych radioterapią. Tolerancja takich produktów jest zazwyczaj bardzo obniżona.
Pacjenci dobrze tolerują soki i produkty z warzyw korzeniowych, np. z pietruszki, marchwi, buraka. Względnie dobrze konsumowane są także te z bananów, arbuzów i melonów. Część pacjentów dobrze toleruje słodkie odmiany gruszek (szczególnie gotowane lub pieczone) – są to jednak produkty do ostrożnego wypróbowania. Sok z cytryny również może nasilić dolegliwości.
- Posiekać żywność.
Posiekaj dokładnie mięso, ryby na małe kawałki i umieść je blenderze. Można mieszać danie z sosem.
- Jeść schłodzone potrawy. Chłód działa kojąco na ból jamy ustnej.
Jedz lody, sorbety. Ostudzona potrawa będzie lepsza niż gorąca.
- Unikać pokarmów cierpkich, kwaśnych lub słonych. Mogą podrażniać otwarte rany.
Trzymaj się więc z dala od cytrusów, pomidorów i kiszonek. Chipsy czy paluszki z solą również nie są wskazane. Podobnie jak sery pleśniowe i topione oraz potrawy w occie. Można stosować wszystkie świeże i suszone zioła oraz przyprawy (poza ostrymi typu pieprz, chili, świeży imbir). Zazwyczaj dobrze jest tolerowana wanilia, cynamonem.
- Unikać szorstkich pokarmów. Mogą one działać drażniąco na ból jamy ustnej. Tym samym zniechęcając do dalszego jedzenia.
Wystrzegaj się więc takich potraw jak suche tosty, precle i musli (jeżeli na namoczysz je w mleku, będzie ok).
- Unikać przypraw, które mogą podrażniać ból jamy ustnej, takich jak proszek chili, curry i gorących sosów. Unikaj wszystkich octów oraz dodatków takich jak musztarda, ketchup, majonezy, chrzan i gotowe mieszanki przypraw typu kostki rosołowe, maggi ect.
- Czasami konieczne jest wprowadzenie ONS-ów (oral nutrition support). Powinno się to robić tylko i wyłącznie pod okiem przeszkolonego lekarza lub/i dietetyka klinicznego.
PAMIĘTAJMY! IM LEPIEJ ODŻYWIONY ORGANIZM TYM LEPIEJ PRZEBIEGA PROCES LECZENIA!
Informacje zamieszczone na stronie służą wyłącznie do celów edukacyjnych i nie mają na celu zastąpienia porady lekarza lub służby zdrowia.