UWAGA PACJENCI ONKOLOGICZNI
Jelito cienkie ma ok 4 – 6 m długości, jednakże jego powierzchnia chłonna zwiększa się aż 23 razy dzięki kosmkom jelitowym. To w jelitach odbywają się ważne dla człowieka procesy:
– właściwe trawienie tłuszczy, czyli rozbicie dużych cząstek na mniejsze
– wchłanianie substancji odżywczych, dzięki kosmkom jelitowym
– wchłanianie do naczyń krwionośnych kosmków, glukozy, czyli końcowego produktu trawienia cukrów
Mikroflora jelita jest jak dodatkowy narząd! Warto więc i o nią zadbać. Coraz szerzej mówi się o roli flory bakteryjnej jelit na nasze zdrowie. Najważniejszy, z punktu widzenia leczenia żywieniowego, jest fakt, że odpowiednim żywieniem możemy wpłynąć na skład mikroflory. W naszych jelitach żyją miliardy mikroorganizmów (w tym bakterii, wirusów i grzybów). Stanowią fizyczną barierę obronną przed zakażeniami. Ponadto mikroflora jelitowa jest zaangażowana w liczne procesy ochronne, strukturalne i metaboliczne nabłonka jelitowego i odgrywa dużą rolę w utrzymaniu homeostazy jelit.
Dbając o odpowiedni skład mikroflory jelitowej zapobiegamy rozwojowi raka jelita grubego. Kiedy mamy odpowiednio skomponowaną dietę, błonnik, który spożywamy, prowadzi do procesu fermentacji w okrężnicy i wytwarzania istotnych metabolitów. Metabolity te dostarczają energię bakteriom jelitowym. Końcowe metabolity fermentacji węglowodanów obniżają wartości pH w okrężnicy. Powodując tym samym zahamowanie wzrostu bakterii chorobotwórczych.
Polifenole
Polifenole to związki pochodzące z wielu produktów spożywczych, takich jak: winogrona, zboża, kakao, herbaty i jagody. Na ogół mówi się o nich w kontekście ich właściwości przeciwzapalnym i zapobiegającym takim chorobom jak rak i choroby sercowo-naczyniowe. Polifenole, które docierają do okrężnicy mogą być metabolizowane przez bakterie w jelicie i prowadzić do powstania produktów biologicznie czynnych.
Zachodni styl życia, w tym dieta, jest związana z wysokim występowaniem chorób przewlekłych, takich jak choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca typu II i rak jelita grubego. Diety większości populacji zachodnich charakteryzuje nadmierne spożycie wysoko przetworzonych produktów. Ich wysoka energetyczność i niedobór wielu składników mineralnych sprzyjają zaburzeniom w składzie mikroflory jelitowej.
Alkohol
O tym, że spożywanie alkoholu jest czynnikiem zwiększającym ryzyko raka wiadomo od dawana. Nie wiele mówi się jednak, że zwiększa ryzyko nie tylko raka przełyku, ale i jelita grubego. Otóż alkohol powoduje wymieranie korzystnych bakterii w jelicie. Niektóre bakterie wytwarzają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), które najprawdopodobniej chronią przed rozwojem raka jelita grubego. Takie bakterie są tworzone w jelitach zazwyczaj u osób stosujących dietę o wysokiej zawartości błonnika. Dieta osób nadużywających alkohol prowadzi do zmniejszenia ilości bakterii produkujących SCFA. Może to pośrednio prowadzić do zwiększonego ryzyka raka jelita grubego. Etanol prowadzi do powstania reaktywnych form tlenu (związków nasilających stres oksydacyjny). Różne grupy bakterii metabolizują etanol, prowadząc m.in. do produkcji aldehydu octowego (rakotwórczego metabolitu pochodzącego z alkoholu, który uważa się za decydujący czynnik rozwoju raka jelita grubego związanego z nadużywaniem alkoholu).
Co można zrobić?
Zwiększenie w diecie udziału produktów pochodzenia roślinnego sprzyjać będzie zwiększonej konsumpcji błonnika i zmniejszonej konsumpcji rakotwórczych tłuszczy trans, tłuszczy zwierzęcych i innych rakotwórczych związków. Zadbaj o obecność w diecie prebiotyków. Zdefiniowane są jako żywe mikroorganizmy, które w odpowiedniej ilości przynoszą korzyści dla zdrowia. Dane z badań na zwierzętach wskazują mocny potencjał prebiotyków dla ochrony przeciwko wielu przewlekłym chorobom jak: rak jelita grubego, cukrzyca typu II i otyłość. Dzięki zapobieganiu kolonizacji przez patogeny jelitowe przyczyniają się do poprawy funkcjonowania jelit i układu odpornościowego. Istnieje coraz więcej dowodów, że prebiotyki bezpośrednio i pośrednio, pobudzają układ odpornościowy oraz zmniejszają ryzyko i stopień zagrożenia stanów zakaźnych i zapalnych jelit. Wzmacniają funkcję bariery śluzówkowej, wzmacniając integralność nabłonka. Integralność błony śluzowej jelit ma kluczowe znaczenie dla zdrowia.
Co jeść
Im bardziej zróżnicowana dieta tym lepiej dla bakterii jelitowych. Jedzmy produkty bogate w inulinę (nierozpuszczalny błonnik o silnym potencjale prebiotycznym), czyli karczochy, cykoria, topinambur. Wzbogaćmy naszą dietę w brokuły i inne warzywa krzyżowe (kapusta, kalafior). Warzywa te zawierają glukozynolany. Są to związki rozkładane przez mikroorganizmy w jelitach. Powstają wówczas substancje o właściwościach przeciwzapalnych, zmniejszających ryzyko raka pęcherza moczowego, piersi, jelita, wątroby, płuc i raka żołądka. Jedzmy fermentowane produkty spożywcze, takie jak: ogórki, kiszona kapusta, jogurty, serki, maślanki.